De vos (Vulpes vulpes) is een hondachtige van middelgroot formaat. Hoewel een vos niet veel groter is dan een flinke kat oogt hij forser door zijn dikke roodbruine vacht en opvallende pluimstaart.

Het dier in zijn omgeving
Voedsel, veiligheid en voortplanting, als deze drie V’s gewaarborgd zijn dan is de kans op overleven het grootst. Dat geldt ook voor de vos. Overal waar voldoende dekking en voedsel is, waar een hol kan worden gegraven of waar bestaande holtes aanwezig zijn, kan je vossen aantreffen. Vossen leven in familieverband: rekel, moervos met welpen (en soms nog enkele wijfjes zonder jongen uit vorige nesten). Het zijn territoriale roofdieren en ze dulden, behalve hun gezin, geen andere soortgenoten in hun territorium. De grootte van de territoria is afhankelijk van de voedselrijkdom; de kleinste (vanaf 30 ha) worden aangetroffen in stedelijk gebied en sterk gevarieerd landschap, de grootste (tot 500 ha) liggen in open agrarisch gebied. Per dag heeft een vos ongeveer vijfhonderd gram voedsel nodig. Het hoofdaandeel van het voedsel bestaat doorgaans uit kleine zoogdieren, vooral knaagdieren (muizen, ratten) en wilde konijnen. Maar ook vogels, insecten, eieren, bessen, afgevallen fruit, aas en afval wordt gegeten.

Jonge vosjes
Op de wildcamera van de zoogdierenwerkgroep (IVN Oisterwijk) werd vorig jaar een moervos geregistreerd die haar kroost veilig onderbracht in een dassenburcht. Het filmpje staat > online <.

Rotvos?
Bioloog Jaap Mulder, roofdierspecialist en hoofdrolspeler in de documentaire Rotvos (2009): “We zaten vroeger alle roofdieren achter de vodden. Jachtopzieners waren de hele dag bezig om het favoriete wild van jagers in leven te houden en de concurrentie te bestrijden.” (Bron: Caspar Janssen, Volkskrant, 7 februari 2015.)

Volgens de huidige wetgeving is de vos een niet-bejaagbare diersoort (Wnb: nationaal beschermd (art. 3.10). Wel staat de vos, evenals konijn, houtduif, Canadese gans, kraai en kauw, op de landelijke vrijstellingslijst, de lijst van dieren die niet beschermd worden tegen de jacht. Dat houdt in dat deze dieren het hele jaar mogen worden gedood, op voorwaarde dat er schade is, of dreigt…

Predatoren doden?
De achteruitgang van weidevogels wordt vaak geweten aan predatie, eieren en kuikens die opgegeten worden door vossen, kraaien, reigers en allerlei andere dieren. Uit tal van wetenschappelijke studies blijkt echter dat het verdwijnen van geschikt leefgebied, door het steeds intensievere gebruik van het boerenland, het grootste probleem is voor de weidevogels. Volgens de Vogelbescherming is het doden van roofdieren alleen in uiterste gevallen een optie. Dat weerhoudt de jagerslobby er niet van om ‘weidevogelbescherming’ sterk te agenderen, opdat hun ‘concurrent’ op de landelijke vrijstellingslijst blijft staan.

Tijd om de vossenjacht af te schaffen
Groothertogdom Luxemburg besloot in 2015 de jacht op de vos tijdelijk te verbieden. “Vossen worden niet gebruikt als voedsel, er geen enkel bewijs dat de jacht op de vos nodig is om de populatiegrootte te controleren en afschaffen van de vossenjacht houdt geen gezondheidsrisico’s in,” aldus de adviesgroep die de verschillende argumenten voor en tegen de vossenjacht onderzocht. Het tijdelijke verbod is ondertussen elk jaar weer verlengd. De feiten spreken voor zich: de jacht op de vos heeft weinig of geen nut in het kader van natuurbeheer, de bescherming van pluimvee, of het beperken van het risico op vossenlintworm. Uit Frans onderzoek blijkt dat het gezondheidsrisico juist daalt door een jachtverbod. (Bron: Zoogdier jaargang 30 nr 2 zomer 2019, pagina 20-21).

Dit bericht is ook geplaatst op de website van IVN Oisterwijk: Zoogdier van de maand april 2020.